HET COACHEN VAN EEN VOETBALTEAM
Allereerst willen we je bedanken voor het coachen van een voetbalteam bij SV-DHL. Het is een verantwoordelijke taak die je op de beste manier wil uitvoeren. Om het coachen op een zo’n leuk mogelijke manier ten uitvoer te brengen hebben we dit stuk geschreven. Doel hiervan is jou een aantal handvatten aanreiken om je op weg te helpen. Ondanks deze handvatten is coachen met name een vak wat je vooral in de praktijk moet ervaren en waarin je van elkaar moet leren. Dus mocht je na het lezen van dit document nog vragen hebben, stel deze dan gerust aan een andere coach, hoofdtrainer of coördinator. Het spelen van een wedstrijd begint al bij het verzamelen op de vereniging en is pas afgelopen wanneer iedereen klaar is met douchen en uit de kleedkamer is. Juist de momenten buiten de wedstrijd zijn het belangrijkste om de kinderen iets te leren en ervoor te zorgen dat ze als team hun doel behalen. Hierdoor zijn er ook een viertal coachmomenten te benoemen:
1. Voor de wedstrijd
2. Tijdens de wedstrijd
3. In de rust
4. Na afloop van de wedstrijd
Maar voordat we hieronder inhoudelijk over de coachmomenten gaan beschrijven begint het eerst met de afspraken bij aanvang van het seizoen.
BEGIN VAN HET SEIZOEN:
Aan het begin van het seizoen is het belangrijk om een goede start te maken, en als coach met het hele team
en ook met alle ouders/verzorgers te gaan zitten en uit te leggen wat er verwacht wordt van iedereen.
Door aan het begin de kaders te bespreken met het team, zoals:
• Wat doe je als iemand te laat is of zich niet tijdig afmeldt,
• Wat doe je bij niet komen trainen,
• Wat verwacht je voor gedrag te zien en horen aan de zijlijn,
• Wie verzorgt de limonade tijdens de rust,
• Fluiten of vlaggen bij een wedstrijd,
• Wisselbeleid,
Door deze zaken concreet te bespreken met iedereen zorgt ervoor dat dit voor iedereen duidelijk is waar ze aan toe zijn en wat van hen verwacht wordt. Vervolgens kun je de rest van het seizoen bouwen op de afspraken die aan het begin gemaakt zijn.
VOOR DE WEDSTRIJD
OPSTELLING:
Het coachen van een voetbalteam bij een wedstrijd begint al ruim voor de wedstrijd. De trainingen zijn geweest
en de spelers die meedoen tijdens de wedstrijd zijn bekend. Het is belangrijk dat voor de wedstrijd al een
opstelling bekend is, zodat je straks de kinderen direct op de juiste plaats kunt zetten. Bij jeugd onder 12 is het
niet verstandig om standaard de opstelling van vorige week over te nemen, maar is het juist goed om op enkele
plaatsen het team te wisselen. Het is heel goed voor pupillen om op verschillende plaatsen te spelen om zo het
spel te leren kennen. Het is als aanvaller goed te weten wat verdedigen is en andersom, hetzelfde geldt voor
links en rechts staan op het veld. De keeper doet hier ook aan mee en wisselt ook enkele wedstrijden. Dit is
belangrijk voor zijn/haar ontwikkeling en het besef van de rest dat keepen niet makkelijk is.
Vanuit de vereniging volgen we de KNVB richtlijnen betreffende de opstelling van een team. In de 7 tegen 7
competitie spelen we met een keeper, 3 spelers achterin en 3 spelers voorin. Waarbij de centrale verdediger en
aanvaller in de aanval naar voren schuiven en in de terug naar achter zakken. Bij de 11 tegen 11 spelen we het
4-3-3 systeem. 4 verdedigers, 3 middenvelders en 3 aanvallers.
SPELERSPASSEN EN WEDSTRIJDFORMULIER
Spelers die voetballen bij de JO12 of hoger zijn verplicht een spelerspas te hebben. Zorg voor de wedstrijd dat
de pasjes in orde zijn en dat je alle pasjes bij je hebt. Mocht dit niet het geval zijn kan een speler niet meedoen
met de wedstrijd. Voor de wedstrijd moet ook het wedstrijdformulier ingevuld worden in Sportlink. Zorg dat dit zorgvuldig
gebeurt en mochten er zaken naar voren komen die niet op te lossen zijn meld dit dan bij de coördinator(bv
niet geldig spelregelbewijs of foutieve speler gegevens).
VERZAMELEN:
De wedstrijd begint voor de kinderen op het moment dat ze de kleedkamer ingaan, oftewel dit is het moment dat ze met voetbal bezig moeten zijn. Doe dit dan ook ruim van tevoren zodat je de tijd hebt om ze in deze stemming te krijgen, dus minimaal 30 minuten voor de wedstrijd. Tijdens het verzamelen in de kleedkamer kunnen ze zich klaarmaken(aankleden) en kan de opstelling bekend gemaakt worden. Als de kinderen niet meer geholpen hoeven te worden met aankleden zorg dan dat de ouders in kantine zijn. Zorg wel dat je minimaal met 2 personen bent voor het geval er iets gebeurt. Bespreek tevens in de kleedkamer de punten van de vorige wedstrijd of van de training. Dit is het laatste rustmoment voor de wedstrijd. Probeer tijdens het bespreken van de opstelling (en de daar onderliggende tactiek) dit visueel te maken, dit kan middels een
coachboard of door het te tekenen op papier of een app. Ons advies is ook om een aanvoerder aan te wijzen die vervolgens het team begeleidt naar en op het veld. Voordat er naar het veld gegaan wordt, controleer eerst nog even de kleding en bij de allerkleinste ook voor de
zekerheid de schoenveters.
DE WARMING UP:
Begin altijd met een warming up om de spelers in beweging te krijgen, het balgevoel te geven en ervoor te zorgen dat ze klaar zijn voor de wedstrijd. Het is essentieel dat de warming up goed en geconcentreerd verloopt. Mocht dit niet het geval zijn dan merk je dat meteen in de eerste minuten van de wedstrijd en sta je direct achter. De aanvoerder kan zelf de warming up aanvoeren en zorgen dat de oefeningen worden gedaan. Tijdens deze warming up heb je als coach zelf de tijd om bij de kinderen langs te lopen en ze nogmaals hun specifieke taak
uit te leggen. Wat verwacht je van ze en hoe moeten ze spelen, zeker bij wisseling van positie of speelstijl is dit heel belangrijk om mee te geven.
Voordat de wedstrijd begint kun je het team nog even bij elkaar roepen om de laatste aanwijzingen door te geven en ze scherp te hebben voor het fluitsignaal.
DE WEDSTRIJD
Het coachen tijdens de wedstrijd is het meest moeilijke wat er is. De spelers zijn bezig met hun spel en hebben weinig aandacht voor de omgeving. Daarnaast staan er diverse mensen te roepen langs het veld waardoor erheel veel informatie op hen afkomt.
POSITIE VAN DE COACH:
Het is van belang dat een coach duidelijk herkenbaar is. Ga daarom altijd op dezelfde positie staan en dat is aan de zijlijn van het veld, op een half veld dus naast het grote doel. Het is niet gewenst (en bij DHL op het veld ook niet toegestaan) om bij de eigen keeper te staan. Vanaf deze zijkant is het ook de juiste plaats om de wissels door te voeren en je bereikt het team het beste. Zorg ook dat je als coach het DHL trainingspak of jas aan hebt,dan ben je niet alleen voor de kinderen maar ook voor de scheidsrechter duidelijk zichtbaar.
HET SPEL:
Het gaat om voetbal en het leren van voetballen. Dit houdt in dat er diverse mooie individuele acties zijn en dat er leuk samengespeeld wordt als een team. Het is dus niet primair de bedoeling om het spel te winnen, maar het is belangrijker dat men als een team voetbalt dan dat 1 speler 10 doelpunten maakt. Dit begint al bij de keeper, als een keeper de bal heeft is het heel makkelijk om de bal ver naar voren te schieten. Dit wordt vooral bij American Football toegepast, maar dat is toch een ander spel. Zorg dat de keeper opbouwt en dus de bal via zijn verdedigers het spel inbrengt. Uiteraard voor de afwisseling moet hij hem af en toe (als zijn verdedigers gedekt staan) de bal uit zijn handen schieten.
De spelers spelen het spel en als coach heb je er beperkt invloed op. De enige manier om invloed uit te kunnen oefenen is om juiste aanwijzing te plaatsen of spelers van positie te wisselen.Het beïnvloeden van de scheidsrechter is geen optie en je geeft hiermee ook totaal het verkeerde voorbeeld aan de spelers.
AANWIJZINGEN:
De kinderen krijgen tijdens de wedstrijd enorm veel prikkels. Het is dus lastig om ook de aanwijzingen bij hen door te laten dringen. Ga dan ook niet langs de hele wedstrijd langs de wedstrijd staan schreeuwen maar geef zo nu en dan aanwijzingen. Kinderen reageren ook beter op positieve aanwijzingen en complimenten dan dat ze op hun fouten worden gewezen, maak hier dan ook gebruik van en motiveer ze om nog beter te gaan voetballen. Vaak helpt het om te gaan zitten als er een mogelijkheid is en alleen te gaan staan als je iets wil zeggen.Het is ook de bedoeling dat een speler zijn/haar eigen keuzes maakt en dus niet alles voorgezegd wordt. Dus wanneer er geschoten moet worden of een speler vrij staat moeten ze het zelf ontdekken, je kunt er niet altijd bijzijn of voorzeggen!!! Mocht een speler niet te bereiken zijn of de boodschap niet begrijpen, roep deze dan bij je of wissel even zodat je rustig kunt uitleggen wat de bedoeling is.Let op je taalgebruik en gebruik begrijpelijke woorden en geen moeilijke termen.
WISSELEN:
Tijdens de wedstrijd moet er ook gewisseld worden, doe dit vanaf de zijkant en kies daar dan ook een handig moment voor (bij een uitbal of iets dergelijks). Zorg dat je de wissels evenredig doet en iedereen even lang en vaak zijn beurt krijgt. Mocht het lastig zijn om zowel te coachen als te wisselen, vraag dan iemand anders om de wissels te doen, die kan vervolgens het wissellijstje langslopen.
DE RUST:
Tijdens de rust kun je met het gehele team bij elkaar zitten (op het veld of in de kleedkamer) om nog specifieke aanwijzingen te geven. Zorg dat de spelers tot rust komen en dat ze hun limonade kunnen drinken. Uiteraard iser ook voor gezorgd dat de tegenstander drinken heeft bij een thuiswedstrijd.Tijdens de rust is het verstandig om de spelers eerst zelf te laten vertellen wat er goed ging en wat er beter kan. Vervolgens kun je als coach de juiste aanwijzingen meegeven voor de tweede helft.Dit is ook het moment om diverse wisselingen in het team aan te brengen. Let wel op dat ze het ook moeten leren en dat begint altijd met het maken van fouten. Oftewel gun de spelers ook wel de ruimte om iets te leren,
dan gaat het de volgende keer beter en laat ze aan hun rol wennen. Tijdens de rust kun je ook bij spelers nog even 1 op 1 aanwijzingen geven.
NA DE WEDSTRIJD
Wanneer de wedstrijd afgelopen is, blijven we een sportieve vereniging. Het bedanken van de tegenstander en
de scheidsrechter hoort erbij, ook al heb je ruim verloren of is er een beslissing die dubieus in ons nadeel. Hou
de eer aan jezelf en zorg ervoor dat het netjes verloopt. Na de wedstrijd komt het moment dat de spelers het
meeste kunnen leren, gebruik dit moment dan ook.
IN DE KLEEDKAMER:
Na de wedstrijd gaat iedereen naar de kleedkamer om bij elkaar te zijn. In de kleedkamer kun je de wedstrijd evalueren en de goede punten en dingen die de volgende keer beter kunnen bespreken. De spelers weten zelf heel goed wat er goed ging en wat minder, laat ze het dan ook zelf aangeven. Bespreek de onderwerpen en leg vooral een relatie met de opdracht die ze voor de wedstrijd hadden meegekregen. Dit zijn ook de punten die prima meegenomen kunnen worden naar de training.Als er gewonnen is mag dit ook gevierd worden, echter als er verloren is mag er ook gebaald worden, geef hier dan ook ruimte voor. Belangrijkste is dat het als team gedaan wordt en niet dat er op elkaar afgereageerd wordt.
DOUCHEN:
Na de wedstrijd wordt er gedoucht. Een belangrijk onderdeel van het sociale aspect is ook dat je met zijn allen het vuil en het zweet afspoelt. Dit is de start voor de derde helft en meestal het meest gezelligste gedeelte. Hier kan de wedstrijd en de avonturen van de week daarvoor besproken worden.
OPGERUIMDE KLEEDKAMER:
Of we nu gast zijn bij een andere vereniging of bij ons eigen DHL, zorg dat na afloop de kleedkamer netjes opgeruimd is. Gooi de rommel in de prullenbak en veeg de kleedkamer en de douches even aan zodat hij schoon is voor een volgend team. Jullie vinden het ook fijn om in een schone kleedkamer te starten.
OVERIGE BELANGRIJKE DINGEN
Naast de zaken die rond de wedstrijd altijd plaatsvinden hebben we ook nog situaties die invloed hebben op het spel of de sfeer. Ook deze dingen moet je als coach oppakken om ervoor te zorgen dat een gezellig spelletje blijft en de kinderen hun ding kunnen doen. Hierbij enkele aspecten:
OUDERS DIE MEE COACHEN
Er zijn altijd fanatieke vaders en moeders die wel willen vertellen hoe er het beste gevoetbald moet worden. Dat helpt niet, sterker nog de kinderen hebben er alleen maar last van. Afspraken die je gemaakt hebt met het team worden niet nagekomen en posities worden niet ingenomen. Spreek daarom aan het begin van het seizoen met alle ouders van het team af dat er maar 1 coach is en dat die de leiding heeft. Aanmoedigen mag altijd, maar aanwijzingen worden alleen door de coach gegeven. Ouders horen natuurlijk ook niet op het veld te staan maar achter de hekken, hier mag je ze gerust op aanspreken.
GROF TAALGEBRUIK OF ONSPORTIEF GEDRAG
Het kan weleens zijn dat er grof taalgebruik wordt gebruikt of dat men onsportief gedrag laat zien. Mocht dit voorvallen binnen het eigen team dan moet je als coach direct ingrijpen. Dit kan op verschillende manieren en is afhankelijk van de situatie. Dit kan zijn door hier een opmerking over te maken, of in ergere gevallen de desbetreffende speler wissel te zetten of zelfs helemaal uit het veld te halen voor de rest van de wedstrijd. Mocht dit gebeuren bespreek dit altijd na met de speler zodat hij/zij zijn/haar gedrag kan veranderen. Mocht dit gedrag herhaaldelijk voorkomen bespreek het dan met de coördinator
Coachen van een team
